|
Седа Паписедарчи.
МУЬЛХА - какой? который? what?who?
Х1УН - что? почему? why?
МАСА - сколько? how much? how many? quantity
Сутки - ДЕ-БУЬЙСА ( 24 сахьт) - day-and-night
Час - САХЬТ (60 минот) - hour
Минута - МИНОТ (60 секунд) - minute
Секунда - СЕКУНД - second
Неделя К1ИР ( 7 де-буьйса) - a week
Дни недели K1ИРАНА ДЕНОШ Week days
Понедельник - ОРШОТ Monday
Вторник - ШИНАРА Tuesday
Среда - КХААРА Wednsday
Четверг - ЕАРА Thursday
Пятница - П1ЕРАСКА Friday
Суббота - ШОТ Saturday
Воскресенье - К1ИРАНДЕ Sunday
Месяц - БУТТ (30, 31 де-буьйса) a month
Год - ШО (12 бут, 365 я 366 де-буьйса) an year
Век ОЬМАР (100 шо) a century
Число - ТЕРАХЬ (1-28/29 1-30 1-31) date
Времена года - ШЕРАН ЗАМАНАШ ( 4 зама) Seasons
Зима - 1А ( декабрь,январь, февраль,)winter
(December. January, February)
Еха буьйса, доца ден.
Милох зама уьйца вай?
Лето - АЬХКЕ (июнь, июль,август) summer
(June, July, August)
Деха ден, йоца буьйса.
Осень - ГУЬЙРЕ( сентябрь,октябрь, ноябрь)autumn
(September,October,November)
Бераш деша дахара,
Стигал жимма йилхара,
Весна - Б1АЬСТЕ ( март, апрель, май) spring
(March, April,May)
Буц гучаелара,
татолаш доьвдира
Керла шо доллуш КХОЛЛАМАН бут бог1а вайна. Январь олу цунах хинца вайнах.
И 1ан юкъара бут бу.
Цуна т1ехьа Балабоссаран бут бог1а барзан чилла яхьаш.Цунах оьрсийш олу Февраль.
И бу 1ан т1ехьаран бут.
1а д1а лохкаш б1асте йог1а вайна. Мовладан бут олу цуьнах. Шила бут бу и, амма татолш гуча дуьлла. Ло деша.И бу март бут.
Латта сагатта деш хуьла. Керташ д1а йи хан ю вайна. Оханан бут т1е кхочу вайна. Апрель бут олу цунах.
Керташ д1а йина, жима самукъне хан хулда вайна. Хуьнаркъовсаран
бут бу вайна. Говра хохкаш аренац ч1ог1а хаза хуьла.Май бут ола цунах.
Зух1ра-седанан бут т1е бог1у вайна.Аьхке зама хаза ю. Июнь бут олу цунах.
Цуна т1ехьа бог1аш бу Ч1иръехкаран бут. Вай дайша турпалан заманчохь ч1ир оьцаш ца хилла цу баттахь. Ше доьзалан 1уннала да,1ан кичам ба хан луш хила ч1ир т1ехьа йолчу стагана.Июль олу оьрси.маттахь.
Турс-седанан бут бог1у аьхке д1а йолуш. Август олу цунах оьрсиш. Докъар чу дерза до наха. Тоьмашах, хастоьмашах докха де адмиш.
Мархийн бут бог1а дог1анаш д1ахьаш. Сентябрь олу оьрсиш. бераш деша даха ара долу.
Эсаран бут бог1а дашо г1аш дахьаш. Гуьйре ю йаьржаш. Октябрь бут олу оьрсиш.
Латта шел далли шайна чу дерза хьизаш хуьла льаьхьарчи. Лаьхаьнан бут олу цу баттах.Ноябрь олу оьрсиш.
Шо чу дерза деш ара болу Хьаждаран бут. Цунах нагахь г1урбанан бут олу. Оьрсиш декабрь олу.
Вайна ма гара шо долало 1аьн беттан ханца. Шо чекъадолу 1ан беттанца.
Далла беркате дойла вай дахар.
|# арабские .............|Нохчийн.........................| русские
|-------------------------------------------------------------------------|
Мухаррам 30 ............| Кхолламан 30 ....................| Январь 31
|-------------------------------------------------------------------------|
Сафар 29 .................| Балабоссаран 29 ...............| Февраль 28-29
|-------------------------------------------------------------------------|
Раби-ал-аввал 30 ......| Мовладан 30 .....................| Март 31
|-------------------------------------------------------------------------|
Раби-ас-сани 29 .......| Оханан 29 .........................| Апрель 30
|-------------------------------------------------------------------------|
Джумада-ал-ула 30 ...| Хьуьнаркъовсаран 30 .........| Май 31
|-------------------------------------------------------------------------|
Джумада-ал-ахира 29 | ЗухIара-седан 29 ...............| Июнь 30
|-------------------------------------------------------------------------|
Раджаб 30 ................| ЧIирехкаран 30 ..................| Июль 31
|-------------------------------------------------------------------------|
ШаIабан 23 ...............|Турс-седан 29 ....................| Август 31
|-------------------------------------------------------------------------|
Рамадан 30 ...............| Мархийн30 ........................| Сентябрь 30
|-------------------------------------------------------------------------|
Шаввал 29 ................| Эсаран 29 ..........................|Октябрь 31
|-------------------------------------------------------------------------|
Зулькъаiада 30 ..........| Лахьанан 30 ........................| Ноябрь 30
|-------------------------------------------------------------------------|
Зулхьиджа 29-30 ........| ГIурбанан,Хьаьждаран 29-30 | Декабрь 31
|-------------------------------------------------------------------------|
Тахан -сегодня
Кхана -завтра
Лама -послезавтра
Ула -после послезавтра
Ц1ака -на 4-ый день
Ц1ула -на 5-ый день
ц1умака -на 6-ой день
ц1аста -на 7 день
Керла шо - Новый год
Стохка -В прошлом году
Лурчах -В позапрошлом году
Кху шарахь -В этом году
Мур - Период
Iаьнан юхь - начало зимы
бардал Iаьза - конец зимы
оханан хан - время пахоты
мангалан хан - время косьбы.
ШО1АР накопление лет
| 
