Главная » 2009 » Март » 20 » КЕРЛА ТУЬЙРА
КЕРЛА ТУЬЙРА
01:47
Мискачу стеган к1ант

Цхьана мискачу стеган цхьа к1ант хилла. Ша валале, дас весет дина к1анте:
— Варий, варий, аса ца аьлла, олийла дац хьуна, куьйсачу стагана балха ма х1отталахь, куьйса стаг сутара а, тешам боцуш а хуьлу хьуна, — аьлла.
Да веллачул т1аьхьа, кхин дан х1ума а ца хилла, чух1отта цхьана юьрта вахана к1ант.
Дуьхьалаваьлла кхунна цхьа куьйса стаг.
— Ахьа х1ун леладо, жима к1ант? — аьлла, хаьттина цо.
— Со-м цхьанна чух1отта бохуш веънера, — аьлла к1анта.
— Со ву-кх балха х1отта стаг лоьхуш, — аьлла куьйсачу стага.
— Х1ан-х1ан, куьйсачу стагана балха ма х1отта, аьлла, весет дина соьга сан дас, аьлла, д1аволавелла к1ант.
T1e кхин бедар а юьйхина, дехьахула хьаьвзина веанчу тохарлеррачу куьйсачу стага хаьттина кхуьнга:
— Ахьа х1ун леладо, жима к1ант? Хьо ма лела? — аьлла.
— Со-м болх лоьхуш ма лелара, — аьлла, жоп делла, х1умма а шек воцуш к1анта.
— Со ву-кха балха xloттa стаг лоьхуш, — аьлла куьйсачу стага.
— Х1ан-х1ан, куьйсачу стагана балха ма х1отта, аьлла, весет дина соьга сан дас, — аьлла к1анта.
Дехьо ваьлла xlapa воьдуш, кхин духар а дуьйхина, веана дуьхьал а ваьлла, юха а тохарлеррачу куьйсачу стага хаьттина:
— Ахьа х1ун леладо, к1ант? — аьлла.
— Болх лоьхуш лелара со-м, — аьлла к1анта.
— Со ву-кх балха х1отта стаг лоьхуш, — аьлла куьйсачу стага.
— Ванах, шу дерриге а куьйса-м дац х1окху юьртахь мел дерш а? — аьлла, цецваьлла к1ант.
— Ду дера, — аьлла куьйсачу стага.
— Делахь, со хьуна балха х1оттаза вер вац-кх. Бинчу балхана ял мел лур ю ахьа? — аьлла к1анта.
— Вайшиннах хьалхе дохковаьллачо лур ю ял: атйокх еккалц даош-малош кхобур ву ас хьо. Реза вуй хьо? — аьлла куьйсачу стага.
Оцу т1ехь барт а хилла, к1ант кхунна балха х1оьттина. Ц1а ма-кхеччи, къуйсачу стага аьлла к1анте:
— XIapa ворда а йожий, хьайца xlapa эр а эций, дечиге гlo вайна. Эр эккха-эккхачу эккхар ву хьо хьайн ворданца.
— Дика ду, — аьлла, вахана, дечиг а дахьаш, эр лелх-лелхачу а лелхаш, ц1а вог1уш хилла к1ант. Шайн кет1а ма кхеччи, дахана эр, кет1арчу утармин 1уьргах чекхъиккхина.
— Х1ей, дела диса хьо хьайн да велла! — аьлла, вахана, шен ворда д1а а хецна, хьаьккхина и вовшах а йоккхуш, утармин 1уьргах чекхъяьккхина к1анта.
Т1аккха т1евоьллачу к1анта, тоьхна цхьа сту а бийна, цунах кегийра дакъош а дина, и дакъош утармин 1уьргах чекхдохуш xlapa воллуш, веана ц1а кхаьчначу дас, куьйсачу стага, хаьттина:
— Хьо х1ун деш ву? Хьера-х на ваьллий хьо? — аьлла.
— Со-м xlapa не1алт хилла йовсар чекхдаьллачухула, чекхвала г1ерташ ма воллура. Ворда а, цхьа сту а чекхбаьккхина волуш воллу со. Х1инца цхьа сту бен бисна а бац, — аьлла, жоп делла к1анта.
— Д1авала, хьаштдоцург ма леладе! — аьлла, воьхна хьаьвзина куьйса стаг.
— Дохковолий хьо? — аьлла, хаьттина к1анта.
— Дохковала а ца вала а, х1ума дацара и-м. Х1ан, валал, дитал и, — олуш, куьйсачу стеган керта бахана xlopш.
— Хьадал, оцу вайн бешана керт ел! — аьлла, вахийтина куьйсачу стага xlapa к1ант.
Кхано, керт йина ваьллий-те xlapa, аьлла, вахана куьйса стаг. Бешана гобаьккхина кегаш а йоьхкина, Iaш карийна кхунна к1ант.
— Xlapa х1ун ду ахьа динарг? Иштта йо керт? Аса даьхний чекх ца доьвриг керт е ца аьллера хьоьга? — аьлла, карзахваьлла куьйса стаг.
— Дера дац х1окхунах чекх-м, цхьа а бежана а, я стаг а! Хьажал, хьо валалой, хьо ца тешахь, — аьлла к1анта.
— Хьажахьа, оцо дуьйцучуьнга! — аьлла, кегаш т1оьхула ког дехьабоккхуш xlapa воллуш, дика лачбоккхуш, хьокха тоьхна, ност а йош, куьйса стаг охьа а виллина, хаьттина к1анта:
— Валалур вуй? — аьлла.
Цул т1аьхьа, цхьана буьйсанна шен нене аьлла куьйсачу стага:
— И к1ант вай аттачу балхах дита ца воллу. Д1авахийтаза вер вац иза. Тховса оцу вайн 1ожа т1е а ялий, атйокхах ека хьо. Шен ял а елла, д1авохуьйтур ву вай и к1ант, — аьлла.
Т1еяьлла, «ат-йокх», «ат-йокх», аьлла, атйокхах екна нана.
— Не1алт хуьлда хьуна! Стенна ека хьо, хьайн хан йоцуш? — аьлла, арахь вижина 1уьллучу к1анта топ тоьхна, охьаяхийтина куьйсачу стеган нана, атйокх ю моьттуш.
Т1аккха ойлаян хоьвшина xlopш, мар а, цуьнан зуда а:
— Вай х1инца довда деза, ца довдахь, г1уллакх хир дац, цо дерриге дойур ду вай, цхьацца х1илланашца, — бохуш.
Дика барт а бина, кечам бан боьлла xlopш, зудчо шайна некъана даа х1ума кечдина, майрачо чу х1умнаш а юхкуш, т1орказ кечдина.
Куьйса стаг ара а валийтина, xlapa к1ант х1умнашна буха, т1орказ чу д1алечкъина. Майра а, зуда а, шайн т1орказ вирна т1е а диллина,д1абуьйлабелла. Д1аоьхуш, садайна. Т1аккха цхьана берда йистехь, г1ел а, мац а белла, буьйса яккха севцна xlopш. Шайна юург схьаэца, аьлла, т1орказан нег1ар хьалаайина кхара.
— Дукха гена доьвллий-те вай? — аьлла, чуьра схьаваьлла xlapa к1ант.
— Ой, хьо тамашийна 1аламат! — аьлла, цецбоьвлла, вовшашка хьоьвсина xlopш. Т1аккха, кхин дан х1ума а ца хилла, цхьана охьахоьвшина шайна х1ума а йиъна, берда йисте, и к1ант а т1ехь, д1абийшина.
К1антана наб кхетта хир ю, аьлла, хеттачу хенахь, майрачо зудчуьнга аьлла:
— Ас кхано, х1окхуьнан наб ч1аг1ъеллачу хенахь, х1окху берда йистера д1а а ваьлла, xlapa ша вуьтур ву хьуна берда йистехь. Аса хьайна м1ара къовзийна муьшка йича, мийраш тохий, чукхоссалахь иза.
Цара дуьйцург хезначу к1анта, кхарна наб а кхетийтина, ша берда йистера вукху aгlop а ваьлла, м1ара къовзийна муьшка йина зудчунна. Зудчо мийраш тоьхна бердах чувахийтина шен майра — куьйса стаг.
Куьйса стаг а къарвина, шена йог1у къинхьегаман ял а эцна, ц1а вахана мискачу стеган к1ант.


Сын бедняка

У одного бедняка был единственный сын. Перед смертью отец завещал:
— Смотри, сынок, никогда не нанимайся к безбородому. Все безбородые — скряги и подлые люди.
После смерти отца сын отправился в одно село наниматься на работу. Встречается ему безбородый и говорит:
— Что ты хочешь, юноша?
— Я пришел наниматься на работу, — ответил юноша.
— Я как раз ищу работника, — сказал безбородый.
— Нет, отец перед смертью завещал мне не наниматься на работу к безбородому, — отказался юноша и отправился дальше.
Тогда безбородый переоделся и окольной дорогой встретил юношу.
— Что ты хочешь, юноша?
— Я пришел наниматься на работу, — ответил юноша.
— Я как раз ищу работника, — сказал безбородый.
— Нет, отец перед смертью завещал мне не наниматься на работу к безбородому, — отказался юноша и отправился дальше.
Безбородый снова переоделся и окольной дорогой встретил юношу:
— Что ты хочешь, юноша?
— Я пришел наниматься на работу, — ответил юноша.
— Я как раз ищу работника, — сказал безбородый.
— Неужели все жители этого села безбородые? — спросил удивленный юноша.
— Конечно, все безбородые, — ответил встречный.
— Ну тогда я нанимаюсь к тебе на работу. Как будешь оплачивать? — спросил юноша.
— Платить будет тот, кто первым обидится. Я же буду кормить тебя до тех пор, пока не затокует удод. Договорились? — спросил безбородый.
Юноша согласился и нанялся на работу. Как только они пришли, безбородый сказал юноше:
— Запряги волов в арбу, возьми с собой эту гончую и поезжай в лес за дровами. Ты должен ехать там, где пройдет эта гончая, — сказал безбородый.
— Хорошо, — согласился юноша.
Запряг сын бедняка волов, поехал в лес, нарубил дров, нагрузил ими арбу и поехал за гончей.
Приехал юноша домой. Гончая пролезла во двор через дыру под воротами.
— Вот проклятый кобель, — сказал юноша.
Распряг сын бедняка волов, изрубил их и арбу на мелкие куски и через дыру под воротами побросал во двор.
В это время вернулся безбородый, увидел это и закричал:
— Ты что делаешь? Ты что, с ума сошел?
— Проклятый кобель пролез через дыру под воротами, а я иду за ним, как ты приказал, — ответил юноша. — Ты случайно не обиделся?
— Да ты ничего такого не сделал, чтобы я обижался на тебя, — ответил безбородый. — Иди лучше сделай ограду вокруг нашего сада.
Прошло некоторое время, и безбородый пошел проверить работу юноши. А юноша насыпал вокруг сада мякину.
— Что ты делаешь? Разве так огораживают сад? Я же сказал тебе сделать изгородь от скотины, — стал сердиться безбородый.
— Через эту изгородь не пройдет не только скотина, но и человек! Проверь, если не веришь! — сказал юноша.
Только безбородый стал проходить через мякину, юноша размахнулся и колом ударил его по ноге. Упал безбородый со сломанной ногой, а юноша спрашивает:
— Ну что, прошел?
После этого безбородый сказал матери:
—- Этот юноша не даст нам покоя, нужно немедленно с ним рассчитаться. Ты залезь ночью на яблоню и затокуй удодом. Тогда мы скажем, что окончился срок его работы, и рассчитаемся с ним.
Мать влезла на яблоню и в полночь затоковала удодом.
— Будь ты проклят, что ты раньше времени токуешь?! — крикнул спавший во дворе юноша, выстрелил в мать безбородого и убил ее наповал, думая, что это удод.
Тогда безбородый и его жена решили сбежать от юноши.
— Если мы не сбежим, он расправится с нами, — рассуждали они. Приготовили они еду в дорогу, уложили в сундук свои вещи. Как только
безбородый и его жена вышли из комнаты, юноша спрятался под вещами в сундук. Ночью безбородый и его жена взвалили сундук на осла и поехали.
Прошел день, наступила ночь. Остановились они на берегу реки, открыли сундук.
— Далеко ли мы от дома? — выглянул из сундука юноша.
— Откуда он взялся?! — удивились муж и жена.
Поужинали они вместе и легли спать на самом краю берега реки. Безбородый решил, что юноша уснул, и сказал жене:
— В середине ночи я ущипну тебя, а ты пихни его с берега в реку. Юноша услышал этот разговор, подождал, пока они крепко уснут,
перетащил мужа на свое место, а сам, перебравшись на сторону мужа, ущипнул его жену. Жена толкнула ногами мужа — и тот полетел с высокого берега в реку.
Так сын бедняка переспорил безбородого, наказал его за подлость, полностью получил за свой труд и вернулся домой
Просмотров: 1165 | Добавил: papisedarchi | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 0
Имя *:
Email *:
Код *:


Сайт управляется системой uCoz
Copyright MyCorp © 2024